Strategie-vraagstuk? Zo richt je een design thinking-proces in!
Veel organisaties hebben strategische vraagstukken liggen. Ze willen aan de slag met dit vraagstuk, maar vragen zich af waar ze moeten beginnen. Het proces voor een strategie-vraatstuk is in goede handen als een design thinking vraagstuk.
Wat is design thinking?
Design thinking is een manier om lastige problemen en vraagstukken op te lossen. In deze methodiek staat de gebruiker en de mens centraal als manier om de vraagstukken op te lossen. Het idee is om zo snel mogelijk een prototype te ontwikkelen die je bij de gebruiker test. Niet dat het direct werkt, maar om zo snel mogelijk te falen en daarvan te leren. Op die manier ontwikkel je uiteindelijk een lange termijn oplossing voor het vraagstuk. In de theorie van design thinking praten ze vaak over het doorlopen van ‘feedbackloops’.
In het boek Ontwerp betere business gebruiken ze de onderstaande stappen die ze meerdere malen doorlopen. Een strategievraagstuk is een excellent probleem om aan te pakken met Design Thinking. Met name het participerende karakter van Design Thinking werkt goed bij strategische vraagstukken. Te vaak nog worden strategieën ontwikkelt die ver van de klant of de medewerker af staan. Met design thinking tackel je dat probleem. Je doorloopt hierbij de volgende fases:
- Onderzoek & ontdek
- Definieer
- Ontwikkelen
- Testen
1. Onderzoek & ontdek
De eerste fase in Design Thinking voor een strategievraagstuk start met het onderzoeken en ontdekken. Bij het maken van een strategie is het altijd belangrijk om een extern en intern onderzoek te doen. De meeste organisaties hebben bijvoorbeeld al klantenthousiasme-onderzoeken en medewerkers-onderzoeken uitgevoerd. Dit is een mooie basis voor deze fase.
Belangrijk in deze fase is dat je empathie krijgt bij alle mensen die met het vraagstuk te maken hebben. Daarom is het belangrijk om in verschillende sessies en interviews te voorkomen dat je aannames gaat doen, maar gaat ontdekken wat er echt leeft. Een aantal vragen die je kunt stellen in deze fase is:
- Wie zijn wij als organisatie?
- Wat vinden anderen van ons merk?
- Wat speelt er in de markt?
- Hoe zit het businessmodel in elkaar?
- Wie zijn belangrijke stakeholders? En hoe verloopt hun reis?
- Welke veranderingen spelen er?
Afhankelijk van de strategische vraag ga je op onderzoek uit bij klanten en stakeholders om te ontdekken wat er echt leeft. Voor deze vraagstukken zijn er verschillende vormen en tools om hiermee aan de slag te gaan. Wil je hier meer over weten? Laat van je horen via welkom@creatingheroes.nl.
Voorbeeld: Onderzoek & Ontdek in een strategische agenda
Veel organisaties ontwikkelen eens in de vier tot vijf jaar een herijkte strategie of een strategische agenda. Voor dit artikel nemen we het vraagstuk voor een strategische agenda als voorbeeld. Bij een strategische agenda is het belangrijk dat je veel inzicht en kennis hebt over de markt, over je klanten en medewerkers. Wat speelt er bij hen? In deze fase van het proces kun je daarom de volgende sessies beleggen:
- Vul samen een dromen-canvas in waarmee de deelnemers aangeven wat de dromen met de organisatie zijn en waar de kansen liggen. Daarbij ontdek je de positieve en negatieve associaties bij jullie organisatie. Dit kun je laten invullen door het MT, door verschillende groepen medewerkers en door een klantpanel. Hierdoor krijg je inzicht vanuit verschillende perspectieven.
- Ga samen met dezelfde groepen in een trend-sessie aan de slag met de globale trends die er spelen. Bekijk samen welke trends er invloed hebben op de organisatie en hoe er eventueel op ingespeeld kan worden.
- Ga op stakeholder safari en ontdek wat er echt speelt. Hiervoor kun je de empathy map gebruiken, waarmee je echte inzichten krijgt in de belevingswereld van de stakeholder. Hiermee heb je een goede basis gecreëerd voor de strategie die je wilt ontwikkelen.

2. Definieer
Uit alle informatie en data uit de vorige fase ga je aan de slag met het definiëren van een strategische vraagstuk. Daarmee is het belangrijk om de vraag achter de vraag te achterhalen, zodat de rest van het proces zo goed mogelijk verloopt.
Daarbij is het belangrijk om het eindresultaat helder te krijgen. Daarvoor kun je aan de slag met de designbriefing die in het boek Ontwerp een betere business zijn gegeven. Daarin geef je aan wat je strategische oplossing moet bezitten:
- Must – Niet onderhandelbare elementen die je niet kunt weglaten
- Should – Belangrijk, maar niet cruciale elementen die je graag erin hebt
- Could – Alles wat niet samenhangt met het bereiken van je visie en de strategische agenda
- Won’t – Niet-onderhandelbare dingen die je zeker NIET gaat doen.
In de definitiefase is het ook goed om vast te leggen waar je organisatie precies voor staat. De missie en visie zijn belangrijke aspecten om nog eens tegen het licht te houden. Door een aantal sessies hieraan te besteden definieer je de basis van je organisatie opnieuw.
Voorbeeld: Definiëren in een strategische agenda
Voor een strategische agenda is het in deze fase interessant om het hele profiel nog eens tegen het licht te houden. Kijk kritisch naar de merkidentiteit van je organisatie. Voldoet deze nog steeds of kun je deze verder aanscherpen naar aanleiding van de onderzoek- en ontdekfase? Daarnaast is het verstandig om samen helder te krijgen wat er opgeleverd moet worden voor je strategische agenda. Hiervoor kun je de volgende oefeningen doen:
- Ga aan de slag met een visie-moodboard om te ontdekken welke thema’s er belangrijk zijn in de visie van jullie merk. Het beste is om dit met een aantal groepen van een doorsnede van de organisatie te doen. Iedere groep maakt een moodboard over de verschillende thema’s van jullie visie. Deze oefening en meer visie en missie-oefeningen lees je in het artikel visie-ontwikkeling voor een heisessie.
- Ga aan de slag met een designbriefing om samen te bepalen welke onderdelen er in de strategische agenda dienen te komen (en welke ook niet).
- Voeg een externe denktank toe aan het proces. Dit zijn onafhankelijke denkers die naar je merk kijken. Hierdoor ontstaan nieuwe inzichten en ideeën voor de missie, visie en strategische agenda.
“Op basis van de eerdere stakeholders-safari bepaal je welke focusgroepen het prototype kan testen.”
3. Ontwikkelen
Wanneer je weet waar je staat met je merk en je hebt gedefinieerd wat het op te leveren resultaat is, is het tijd om te ontwikkelen. Als eerste is het goed om zoveel mogelijk ideeën, ideerichtingen en oplossingen te bedenken. Beleg hiervoor één of meerdere brainstormmiddagen om samen met verschillende groepen ideeën op te halen voor oplossingen voor je strategische vraagstuk. Afhankelijk van de grootte van je organisatie en het vraagstuk bepaal je hoeveel momenten en deelnemers er tijdens deze brainstormdagen zijn.
Op basis van alle ideeën kun je aan de slag met het beoordelen van je ideeën. Dit is een apart proces, zodat je niet tijdens de brainstormsessie al oordelen gaat geven. Dit stokt namelijk de creativiteit. Het beoordelen van je ideeën kun je doen aan de hand van de COCD-box. Deze methode is bedacht door Mark Raison in 1997. Het idee is dat je iedereen die meedenkt stickers geeft in drie verschillende kleuren:
- Geel: Dit zijn de ideeën die nog niet realiseerbaar zijn, maar wel origineel. Deze wil je bewaren voor de toekomst.
- Blauw: Dit zijn de ideeën die makkelijk door te voeren zijn, weinig inspanningen kost en gewone ideeën zijn.
- Rood: Dit zijn de innovatieve ideeën die onderscheidend zijn én origineel zijn. Ze zijn daarbij ook makkelijk realiseerbaar.
Door iedere deelnemer een maximaal aantal stickers van de kleuren te geven, kunnen zij de ideeën filteren. Hierdoor ontstaat een kwadrant waarin je alle gekozen ideeën opplakt.

Oplossingsrichtingen uitwerken
Nadat je de ideeën hebt geselecteerd, kun je oplossingsrichtingen gaan ontwikkelen voor je vraagstuk. Dit doe je door één rode idee te pakken en deze vervolgens de verrijken met andere ideeën die zijn bedacht. Hierdoor ontstaan meerdere oplossingsrichtingen voor je strategische vraagstuk.
Prototype maken
Het idee bij Design Thinking is dat je zo snel mogelijk een prototype maakt. Wat dit is, is afhankelijk van je vraagstuk. Het kan een simpele landingspagina zijn, maar ook een roadmap, een praatplaat of een productverpakking. Door het visueel en tastbaar te maken, kun je het snel bij verschillende groepen testen. Hierdoor ontdek je snel welke uitdagingen er nog liggen bij het doorvoeren van de strategie, maar ook hoe mensen reageren in gevoel en gedrag wanneer je de strategie doorvoert.
Voorbeeld: Ontwikkelen in een strategische agenda
Wanneer je aan de slag gaat met de strategische agenda is dit de fase waarin inhoudelijk wordt ontdekt wat je de komende jaren wilt gaan bewerkstellen om je missie te bereiken. In verschillende brainstormsessies ga je ontdekken welke belangrijke thema’s er de komende jaren op wordt ingezet.
Zo maken we samen met klanten vaak een thema-praatplaat als prototype. Met deze praatplaat gaan we met verschillende stakeholders in gesprek. Wat voelen zij bij deze thema’s? Wat betekenen de thema’s voor hen? En wat moet er in hun dagelijkse werk veranderen bij deze thema’s? Door op deze manier te werken krijg je al heel snel veel feedback op de thema’s en de mogelijke invulling daarvan.
4. Testen, valideren en doorontwikkelen
Nadat je een prototype hebt ontwikkelt ga je aan de slag met het testen bij verschillende focusgroepen. Op basis van de eerdere stakeholders-safari bepaal je welke focusgroepen het prototype kan testen. Je gaat letterlijk het product laten testen door de focusgroepen. Je kijkt hoe zij omgaan met het product, welke vragen er bij komen kijken en waar dingen mislopen.
Dit is de laatste fase van het design proces, maar ook weer niet. Het idee achter de Design Thinking methode is dat je zo snel mogelijk faalt met je prototype, om op deze manier het hele proces nog eens te doorlopen om je oplossingsrichting sterker te maken. Zo werkt het ook voor strategische vraagstukken. Je ontwikkelt een prototype, probeert zo snel mogelijk veel knelpunten te ontdekken om dit vervolgens door te ontwikkelen naar een nieuw prototype. Deze laat je weer testen, tot dat je het zo hebt gevalideerd dat de oplossing staat als een huis. Dit beoordeel je onder andere door het valideren aan de hand van de design-briefing.
Voorbeeld: Testen, valideren en doorontwikkelen in een strategische agenda
Voor het proces naar een strategische agenda is dit het meest interessante onderdeel van het design-proces. Je gaat namelijk bij alle stakeholders de thema’s in de week leggen om te ontdekken wat er daar speelt. Het tweede prototype kan daardoor veel concreter worden gemaakt, door bijvoorbeeld een interactieve website te maken over de agenda waarmee men moet gaat werken. Deze prototype laat je vervolgens door dezelfde focusgroepen doorlopen om te observeren wat er gebeurd, hoe zij reageren, etc. Hierdoor heb je veel input voor uiteindelijk de strategische agenda.
Workshop Design Thinking
Wil je ontdekken wat Design Thinking voor jouw organisatie kan betekenen? Denk dan eens aan de workshop design thinking. Tijdens deze workshop gaan we een dagdeel of een dag aan de slag met een strategische vraag voor je organisatie. Tijdens deze dag ontdek je de werking van Design Thinking én maakt een eerste oplossing voor je vraagstuk. Voor meer informatie mail je naar welkom@creatingheroes.nl.
Strategie-vraagstuk? Zo richt je een design thinking-proces in!

Veel organisaties hebben strategische vraagstukken liggen. Ze willen aan de slag met dit vraagstuk, maar vragen zich af waar ze moeten beginnen. Het proces voor een strategie-vraatstuk is in goede handen als een design thinking vraagstuk.
Wat is design thinking?
Design thinking is een manier om lastige problemen en vraagstukken op te lossen. In deze methodiek staat de gebruiker en de mens centraal als manier om de vraagstukken op te lossen. Het idee is om zo snel mogelijk een prototype te ontwikkelen die je bij de gebruiker test. Niet dat het direct werkt, maar om zo snel mogelijk te falen en daarvan te leren. Op die manier ontwikkel je uiteindelijk een lange termijn oplossing voor het vraagstuk. In de theorie van design thinking praten ze vaak over het doorlopen van ‘feedbackloops’.
In het boek Ontwerp betere business gebruiken ze de onderstaande stappen die ze meerdere malen doorlopen. Een strategievraagstuk is een excellent probleem om aan te pakken met Design Thinking. Met name het participerende karakter van Design Thinking werkt goed bij strategische vraagstukken. Te vaak nog worden strategieën ontwikkelt die ver van de klant of de medewerker af staan. Met design thinking tackel je dat probleem. Je doorloopt hierbij de volgende fases:
- Onderzoek & ontdek
- Definieer
- Ontwikkelen
- Testen
1. Onderzoek & ontdek
De eerste fase in Design Thinking voor een strategievraagstuk start met het onderzoeken en ontdekken. Bij het maken van een strategie is het altijd belangrijk om een extern en intern onderzoek te doen. De meeste organisaties hebben bijvoorbeeld al klantenthousiasme-onderzoeken en medewerkers-onderzoeken uitgevoerd. Dit is een mooie basis voor deze fase.
Belangrijk in deze fase is dat je empathie krijgt bij alle mensen die met het vraagstuk te maken hebben. Daarom is het belangrijk om in verschillende sessies en interviews te voorkomen dat je aannames gaat doen, maar gaat ontdekken wat er echt leeft. Een aantal vragen die je kunt stellen in deze fase is:
- Wie zijn wij als organisatie?
- Wat vinden anderen van ons merk?
- Wat speelt er in de markt?
- Hoe zit het businessmodel in elkaar?
- Wie zijn belangrijke stakeholders? En hoe verloopt hun reis?
- Welke veranderingen spelen er?
Afhankelijk van de strategische vraag ga je op onderzoek uit bij klanten en stakeholders om te ontdekken wat er echt leeft. Voor deze vraagstukken zijn er verschillende vormen en tools om hiermee aan de slag te gaan. Wil je hier meer over weten? Laat van je horen via welkom@creatingheroes.nl.
Voorbeeld: Onderzoek & Ontdek in een strategische agenda
Veel organisaties ontwikkelen eens in de vier tot vijf jaar een herijkte strategie of een strategische agenda. Voor dit artikel nemen we het vraagstuk voor een strategische agenda als voorbeeld. Bij een strategische agenda is het belangrijk dat je veel inzicht en kennis hebt over de markt, over je klanten en medewerkers. Wat speelt er bij hen? In deze fase van het proces kun je daarom de volgende sessies beleggen:
- Vul samen een dromen-canvas in waarmee de deelnemers aangeven wat de dromen met de organisatie zijn en waar de kansen liggen. Daarbij ontdek je de positieve en negatieve associaties bij jullie organisatie. Dit kun je laten invullen door het MT, door verschillende groepen medewerkers en door een klantpanel. Hierdoor krijg je inzicht vanuit verschillende perspectieven.
- Ga samen met dezelfde groepen in een trend-sessie aan de slag met de globale trends die er spelen. Bekijk samen welke trends er invloed hebben op de organisatie en hoe er eventueel op ingespeeld kan worden.
- Ga op stakeholder safari en ontdek wat er echt speelt. Hiervoor kun je de empathy map gebruiken, waarmee je echte inzichten krijgt in de belevingswereld van de stakeholder. Hiermee heb je een goede basis gecreëerd voor de strategie die je wilt ontwikkelen.

2. Definieer
Uit alle informatie en data uit de vorige fase ga je aan de slag met het definiëren van een strategische vraagstuk. Daarmee is het belangrijk om de vraag achter de vraag te achterhalen, zodat de rest van het proces zo goed mogelijk verloopt.
Daarbij is het belangrijk om het eindresultaat helder te krijgen. Daarvoor kun je aan de slag met de designbriefing die in het boek Ontwerp een betere business zijn gegeven. Daarin geef je aan wat je strategische oplossing moet bezitten:
- Must – Niet onderhandelbare elementen die je niet kunt weglaten
- Should – Belangrijk, maar niet cruciale elementen die je graag erin hebt
- Could – Alles wat niet samenhangt met het bereiken van je visie en de strategische agenda
- Won’t – Niet-onderhandelbare dingen die je zeker NIET gaat doen.
In de definitiefase is het ook goed om vast te leggen waar je organisatie precies voor staat. De missie en visie zijn belangrijke aspecten om nog eens tegen het licht te houden. Door een aantal sessies hieraan te besteden definieer je de basis van je organisatie opnieuw.
Voorbeeld: Definiëren in een strategische agenda
Voor een strategische agenda is het in deze fase interessant om het hele profiel nog eens tegen het licht te houden. Kijk kritisch naar de merkidentiteit van je organisatie. Voldoet deze nog steeds of kun je deze verder aanscherpen naar aanleiding van de onderzoek- en ontdekfase? Daarnaast is het verstandig om samen helder te krijgen wat er opgeleverd moet worden voor je strategische agenda. Hiervoor kun je de volgende oefeningen doen:
- Ga aan de slag met een visie-moodboard om te ontdekken welke thema’s er belangrijk zijn in de visie van jullie merk. Het beste is om dit met een aantal groepen van een doorsnede van de organisatie te doen. Iedere groep maakt een moodboard over de verschillende thema’s van jullie visie. Deze oefening en meer visie en missie-oefeningen lees je in het artikel visie-ontwikkeling voor een heisessie.
- Ga aan de slag met een designbriefing om samen te bepalen welke onderdelen er in de strategische agenda dienen te komen (en welke ook niet).
- Voeg een externe denktank toe aan het proces. Dit zijn onafhankelijke denkers die naar je merk kijken. Hierdoor ontstaan nieuwe inzichten en ideeën voor de missie, visie en strategische agenda.
“Op basis van de eerdere stakeholders-safari bepaal je welke focusgroepen het prototype kan testen.”
3. Ontwikkelen
Wanneer je weet waar je staat met je merk en je hebt gedefinieerd wat het op te leveren resultaat is, is het tijd om te ontwikkelen. Als eerste is het goed om zoveel mogelijk ideeën, ideerichtingen en oplossingen te bedenken. Beleg hiervoor één of meerdere brainstormmiddagen om samen met verschillende groepen ideeën op te halen voor oplossingen voor je strategische vraagstuk. Afhankelijk van de grootte van je organisatie en het vraagstuk bepaal je hoeveel momenten en deelnemers er tijdens deze brainstormdagen zijn.
Op basis van alle ideeën kun je aan de slag met het beoordelen van je ideeën. Dit is een apart proces, zodat je niet tijdens de brainstormsessie al oordelen gaat geven. Dit stokt namelijk de creativiteit. Het beoordelen van je ideeën kun je doen aan de hand van de COCD-box. Deze methode is bedacht door Mark Raison in 1997. Het idee is dat je iedereen die meedenkt stickers geeft in drie verschillende kleuren:
- Geel: Dit zijn de ideeën die nog niet realiseerbaar zijn, maar wel origineel. Deze wil je bewaren voor de toekomst.
- Blauw: Dit zijn de ideeën die makkelijk door te voeren zijn, weinig inspanningen kost en gewone ideeën zijn.
- Rood: Dit zijn de innovatieve ideeën die onderscheidend zijn én origineel zijn. Ze zijn daarbij ook makkelijk realiseerbaar.
Door iedere deelnemer een maximaal aantal stickers van de kleuren te geven, kunnen zij de ideeën filteren. Hierdoor ontstaat een kwadrant waarin je alle gekozen ideeën opplakt.

Oplossingsrichtingen uitwerken
Nadat je de ideeën hebt geselecteerd, kun je oplossingsrichtingen gaan ontwikkelen voor je vraagstuk. Dit doe je door één rode idee te pakken en deze vervolgens de verrijken met andere ideeën die zijn bedacht. Hierdoor ontstaan meerdere oplossingsrichtingen voor je strategische vraagstuk.
Prototype maken
Het idee bij Design Thinking is dat je zo snel mogelijk een prototype maakt. Wat dit is, is afhankelijk van je vraagstuk. Het kan een simpele landingspagina zijn, maar ook een roadmap, een praatplaat of een productverpakking. Door het visueel en tastbaar te maken, kun je het snel bij verschillende groepen testen. Hierdoor ontdek je snel welke uitdagingen er nog liggen bij het doorvoeren van de strategie, maar ook hoe mensen reageren in gevoel en gedrag wanneer je de strategie doorvoert.
Voorbeeld: Ontwikkelen in een strategische agenda
Wanneer je aan de slag gaat met de strategische agenda is dit de fase waarin inhoudelijk wordt ontdekt wat je de komende jaren wilt gaan bewerkstellen om je missie te bereiken. In verschillende brainstormsessies ga je ontdekken welke belangrijke thema’s er de komende jaren op wordt ingezet.
Zo maken we samen met klanten vaak een thema-praatplaat als prototype. Met deze praatplaat gaan we met verschillende stakeholders in gesprek. Wat voelen zij bij deze thema’s? Wat betekenen de thema’s voor hen? En wat moet er in hun dagelijkse werk veranderen bij deze thema’s? Door op deze manier te werken krijg je al heel snel veel feedback op de thema’s en de mogelijke invulling daarvan.
4. Testen, valideren en doorontwikkelen
Nadat je een prototype hebt ontwikkelt ga je aan de slag met het testen bij verschillende focusgroepen. Op basis van de eerdere stakeholders-safari bepaal je welke focusgroepen het prototype kan testen. Je gaat letterlijk het product laten testen door de focusgroepen. Je kijkt hoe zij omgaan met het product, welke vragen er bij komen kijken en waar dingen mislopen.
Dit is de laatste fase van het design proces, maar ook weer niet. Het idee achter de Design Thinking methode is dat je zo snel mogelijk faalt met je prototype, om op deze manier het hele proces nog eens te doorlopen om je oplossingsrichting sterker te maken. Zo werkt het ook voor strategische vraagstukken. Je ontwikkelt een prototype, probeert zo snel mogelijk veel knelpunten te ontdekken om dit vervolgens door te ontwikkelen naar een nieuw prototype. Deze laat je weer testen, tot dat je het zo hebt gevalideerd dat de oplossing staat als een huis. Dit beoordeel je onder andere door het valideren aan de hand van de design-briefing.
Voorbeeld: Testen, valideren en doorontwikkelen in een strategische agenda
Voor het proces naar een strategische agenda is dit het meest interessante onderdeel van het design-proces. Je gaat namelijk bij alle stakeholders de thema’s in de week leggen om te ontdekken wat er daar speelt. Het tweede prototype kan daardoor veel concreter worden gemaakt, door bijvoorbeeld een interactieve website te maken over de agenda waarmee men moet gaat werken. Deze prototype laat je vervolgens door dezelfde focusgroepen doorlopen om te observeren wat er gebeurd, hoe zij reageren, etc. Hierdoor heb je veel input voor uiteindelijk de strategische agenda.
Workshop Design Thinking
Wil je ontdekken wat Design Thinking voor jouw organisatie kan betekenen? Denk dan eens aan de workshop design thinking. Tijdens deze workshop gaan we een dagdeel of een dag aan de slag met een strategische vraag voor je organisatie. Tijdens deze dag ontdek je de werking van Design Thinking én maakt een eerste oplossing voor je vraagstuk. Voor meer informatie mail je naar welkom@creatingheroes.nl.

Vraag het Heldenmerk-pakket aan!
In het heldenmerk-pakket ontvang je het E-book én oefeningenboek om je eigen betekenisvolle merk te bouwen.