Beginnen met sociaal ondernemen, het stappenplan

Sociaal ondernemen is een vorm van ondernemen die steeds meer normaal begint te worden. Maar wat is sociaal ondernemen eigenlijk? En als je wilt beginnen, waar begin je dan? Bekijk hier de strategie als je wilt beginnen met sociaal ondernemen.

Wat is sociaal ondernemen?

Sociaal ondernemen is niet zomaar ondernemen. Als sociaal ondernemer onderneem je namelijk vanuit een maatschappelijk probleem, of onderneem je met een maatschappelijke missie. Dit is de kerndefinitie zoals Social Enterprise NL het heeft geformuleerd, de stichting die sociaal ondernemerschap op de kaart heeft gezet in Nederland.

Een sociale onderneming is net als een ander bedrijf: Het levert oplossingen aan hun klanten en hanteren daarbij een verdienmodel. Geld verdienen is voor sociaal ondernemers echter niet het hoofddoel, maar een middel om hun maatschappelijke missie te bereiken. Ze creëren meerwaarde voor de maatschappij, door Social Entreprise NL steevast ‘Impact’ genoemd. En wij staan hier volledig achter.

Lees ook: 5 inspirerende social enterprises

Sociaal ondernemen is commercieel ondernemen

Waar veel sociaal ondernemers bij het starten van hun sociale onderneming nog wel eens de mist mee in gaan is dat ze niet commercieel denken. In veel gevallen wordt commercie en ‘sociaal zijn’ niet met elkaar gerijmd, terwijl het juist extra belangrijk is. Tony’s Chocolonely is een B-corp die eigenlijk een sociaal ondernemer is, maar zichzelf niet graag zo noemt. Zij vinden dat iedereen gewoon moet gaan ondernemen en daarmee goed doen voor onze aarde. Daar sluiten wij ons volledig bij aan. Het is namelijk onze missie dat ieder merk vanuit betekenis onderneemt.

Lees ook: Sociaal ondernemen is commercieel ondernemen

Het begint wat mij betreft allemaal bij het ontdekken welk maatschappelijk probleem je echt aan het hart gaat.

Het stappenplan om te beginnen met sociaal ondernemen

We krijgen regelmatig de vraag hoe je als ondernemer kunt starten met sociaal ondernemen. Uit onze ervaring en die van onze helden hebben we daarom onderstaand stappenplan gemaakt. Een andere goede aanrader is om het boek ‘Verbeter de wereld, begin een bedrijf’ te lezen, waarin alles staat over het starten met sociaal ondernemerschap.

1. Vind de betekenis

Als je wil starten met sociaal ondernemen is het belangrijk om te ontdekken wat je écht raakt in de wereld. Kortom: welk maatschappelijk probleem wil je doormiddel van ondernemerschap aanpakken? Hiermee ontdek je de betekenis die je wilt toevoegen aan de wereld. In het interview dat we hadden met Jan-Paul de Beer van SpringLab sprak hij hierover:

‘Het begint wat mij betreft allemaal bij het ontdekken welk maatschappelijk probleem je echt aan het hart gaat. En dat mag best een globaal probleem zijn. De volgende stap is om een marktonderzoek te doen naar dit maatschappelijk probleem. Jij ziet het probleem, maar wanneer minder mensen het zien, dan heb je een langere adem nodig dan wanneer je een probleem aanpakt waar mensen al bovenop zitten. Onderzoek dus via allerlei kanalen wat er al gebeurt op het gebied van het maatschappelijk probleem. En dan volgt eigenlijk pas je bedrijfsidee en het merk dat je wilt gaan opzetten.’

Het is dus belangrijk om te ontdekken wat je maatschappelijk probleem is. Waarom wil je dit aanpakken (zorg dat je intrinsieke motivatie hebt)? Ga vervolgens op onderzoek uit en ontdek wat er allemaal is rond het maatschappelijke probleem.

Lees ook: Merkidentiteit ontdekken, het stappenplan – Stap 1: Vind de betekenis

Download het gratis heldenmerkpakket

Zelf aan de slag met het ontdekken van je merkidentiteit? Download dan het Heldenmerk-pakket. Hierin ontvang je:

Het e-book ‘Bouw een Heldenmerk’ met alle theorie om een heldenmerk te bouwen;

Het oefeningenboek waarin alle opdrachten staan om een heldenmerk te bouwen;

Canvassen en andere middelen die jou en je merkteam helpen bij de opdrachten uit het oefeningenboek.

2. Het globale bedrijfsidee

De volgende stap in het proces is om te ontdekken wat je als ondernemer kunt doen om het maatschappelijk probleem op te lossen. Door uit te denken wat je globale bedrijfsidee is, hoe je geld gaat genereren zet je de eerste stappen naar je nieuwe merk. In deze fase is het vooral goed om te brainstormen over je ideeën. Bekijk ook eens deze gouden oefeningen die je hiervoor kunt inzetten.

Merkidentiteit ontdekken, het stappenplan Stap 2 - Ontwikkel een heldere visie

3. Visie & missie

Wanneer je het globale bedrijfsidee hebt ontwikkeld, kun je de betekenis van je merk verder uitwerken in een visie en missie. Dit is de basis van je merkidentiteit en het verhaal dat je als merk gaat vertellen. Met de visie ontwikkel je een visionair toekomstbeeld waarin je als merk gelooft. De missie is de grote en speciale opdracht van je merk en geeft daarmee letterlijk aan waar je merk voor staat en waarom het bestaansrecht heeft.

Aan de slag met de visie en missie? Lees dan de artikelen over het formuleren van je visie en missie of download het heldenmerk-pakket.

4. Kernwaarden & Heldenkrachten

Wanneer je een nieuw merk (en daarmee een sociaal bedrijf start) is het goed om de kernwaarden van je merk vast te leggen. De kernwaarden geven aan wat jij (of jullie) van wezenlijk belang vindt voor je merk. Het zijn de niet-onderhandelbare principes en overtuigingen van je organisatie. Het geeft voor je organisatie richting aan de keuzes die je in de toekomst moet maken.

Daarnaast ga je kijken naar de heldenkrachten die je merk heeft of nodig heeft om de missie te bereiken. Omdat je start met sociaal ondernemen heb je op het begin alleen de competenties van jezelf en het startteam. Kijk hierin ook goed welke competenties je nodig hebt, maar nog niet hebt. Hierdoor ontdek je wat je nodig hebt om je missie te bereiken (en daarmee ook waarde te genereren).

Lees ook: Stel de kernwaarden en heldenkrachten vast

5. Business- en verdienmodel ontwikkelen

Wat we al eerder schreven is dat winst en commercie juist voor sociaal ondernemers extreem belangrijk zijn. Je wilt als merk namelijk een maatschappelijk probleem oplossen, dat gaat niet zonder dat er geld wordt gegenereerd. Het verschil is dat je andere dingen doet met de winst, dan andere bedrijven.

Ga daarom aan de slag om je globale bedrijfsidee om te zetten in een businessmodel die een goed verdienmodel in zich heeft. Dit is de motor van je onderneming en gaat er voor zorgen dat je op lange termijn geld genereert, wat je merk bestaansrecht geeft. Belangrijker nog is dat je daarmee op lange termijn voor je maatschappelijk probleem kunt vechten (en echte impact kunt maken).

De onderdelen van je businessmodel zijn goed samengevat in het Business Model Canvas van Alexander Osterwalder van Strategyzer. In dit model onderscheiden ze 9 bouwstenen van een businessmodel:

  1. Klantsegmenten: Het klantsegment of de klantsegmenten die je als nieuw sociaal ondernemer op gaat focussen. Welke behoefte hebben deze mensen? Wanneer je impact wil maken, is het verstandig om niet alleen op mensen te richten die van nature als sociaal zijn, maar juist ook te denken vanuit mensen die dat niet van nature hebben.
  2. Waardepropositie: De waardepropositie is de waarde die je levert voor het specifieke klantsegment. Vaak is dit een combinatie tussen de producten, diensten en de service wat je aanbiedt. Let hierbij goed op dat circulaire of sociale argumenten niet overtuigen.
  3. Kanalen: De kanalen die je hanteert zijn de kanalen waarop je als merk in contact komt met het klantsegment. Denk hierbij aan de marketing- en distributiekanalen met bijbehorende strategieën.
  4. Klantrelaties: Op welke manier organiseer je relaties met je klantsegment? Hierin omschrijf je de manier waarop je een klantrelatie opzet en onderhoud zodat je klanten enthousiast blijven over de waardepropositie.
  5. Inkomstenstromen: Op welke manier zorg je voor inkomsten met dit businessmodel? Het verdienmodel voor een sociale onderneming is erg belangrijk, maar is vaak niet anders dan bij andere organisaties. Bedenk vooral wat voor jou én je klant goed werkt!
  6. Belangrijkste middelen: Hierin beschrijf je de belangrijkste middelen, kennis en competenties die je nodig hebt om waarde te kunnen leveren en impact te kunnen maken. Bij de heldenkrachten hebben we het al gehad over welke competenties je dient toe te voegen om te kunnen leveren wat je moet leveren.
  7. Kernactiviteiten: Hierin beschrijf je de belangrijkste activiteiten voor je waardepropositie, je klantreis, je klantrelaties en de inkomstenstromen van je businessmodel.
  8. Kernpartners: De kernpartners is het netwerk aan strategische samenwerkingsverbanden die je afsluit om het businessmodel op de juiste manier te laten functioneren. Hierin kun je dus ook strategische partnerships aangaan om bepaalde competenties binnen je organisatie te halen.
  9. Kostenstructuren: Hierin beschrijf je de belangrijkste kosten die het businessmodel met zich meebrengen.

Hoe je aan de slag gaat met het businessmodel lees je in het artikel Zo innoveer je het businessmodel van je merk. De insteek van dit artikel is dat je al een businessmodel hebt, maar je kunt het ook goed inzetten om nieuwe businessmodellen te ontwikkelen.

Business Model Canvas

6. Marketingprogramma’s ontwikkelen

In het businessmodel heb je bij kanalen al de marketing- en communicatiekanalen behandelt. Het is verstandig om hier meer focus op te leggen door een marketingstrategie te ontwikkelen en hierop marketingprogramma’s te ontwikkelen. Hierdoor zorg je ervoor dat je in ieder geval merkbekendheid, merkbetekenis en merkvoorkeur ontwikkelt bij de doelgroep.

Met marketingprogramma’s ga je structureel aan de slag met marketing. Het zijn geen losse acties, maar programma’s die je continue draait om je doelen te bereiken. Om een goede marketingstrategie en marketingprogramma’s te ontwikkelen doorloop je de volgende stappen:

  1. Stel de ultieme doelen voor je marketing;
  2. Denk vanuit je publiek en bepaal je doelgroep;
  3. Vertel je verhaal door de gehele klantreis;
  4. Zo zet je contentmarketing in voor je merk;
  5. Een sterk content-verhaal bouwen;
  6. Het marketingactieplan (jaarplan) ontwikkelen.

In deze serie over het storytelling marketingplan doorloop je al deze stappen. Het is wel goed om te bedenken dat het marketingplan nog niet perfect hoeft te zijn, het belangrijkste is dat je vooral gaat starten.

7 essentiële stappen voor groei van een duurzame start-up

7. Starten

Starten is bij ondernemerschap nog wel het belangrijkste, en dat is bij sociaal ondernemerschap niet minder belangrijk. Je gaat het businessmodel in de markt testen, je gaat je producten of diensten aan de man brengen om zoveel mogelijk ervaring en data op te halen. Door te doen ontdek je hoe mensen reageren, wat wel goed werkt en wat minder goed werkt. Doordat je een plan hebt liggen, is het makkelijker om deze aan te scherpen.

8. Blijf evalueren en verbeteren

Bij ondernemerschap is niets belangrijker dan altijd te blijven leren en verbeteren. Zorg er daarom voor dat je continue in een proces van evalueren en verbeteren blijft. Dit gaat zowel om je producten/diensten als wel voor de marketingprogramma’s die je inzet. Dit is een feedbackloop die je telkens doorloopt, waardoor je organisatie en merk steeds meer verbeterd en meer impact weet te maken. En dat is toch het doel van je sociale onderneming.

Ga zelf aan de slag met het heldenmerk-pakket

Speciaal voor ondernemers die aan de slag willen gaan met het eigen heldenmerk (wat een sociale onderneming is) hebben wij het heldenmerk-pakket ontwikkelt. Hierin ontvang je een E-book met alle theorie en het oefeningenboek met allerlei oefeningen om je eigen merk te bouwen. Daarnaast ontvang je nog canvassen en andere materialen die je hierbij kunnen helpen. Het heldenmerk-pakket ontvang je in je mailbox.

Beginnen met sociaal ondernemen, het stappenplan

Sociaal ondernemen is een vorm van ondernemen die steeds meer normaal begint te worden. Maar wat is sociaal ondernemen eigenlijk? En als je wilt beginnen, waar begin je dan? Bekijk hier de strategie als je wilt beginnen met sociaal ondernemen.

Wat is sociaal ondernemen?

Sociaal ondernemen is niet zomaar ondernemen. Als sociaal ondernemer onderneem je namelijk vanuit een maatschappelijk probleem, of onderneem je met een maatschappelijke missie. Dit is de kerndefinitie zoals Social Enterprise NL het heeft geformuleerd, de stichting die sociaal ondernemerschap op de kaart heeft gezet in Nederland.

Een sociale onderneming is net als een ander bedrijf: Het levert oplossingen aan hun klanten en hanteren daarbij een verdienmodel. Geld verdienen is voor sociaal ondernemers echter niet het hoofddoel, maar een middel om hun maatschappelijke missie te bereiken. Ze creëren meerwaarde voor de maatschappij, door Social Entreprise NL steevast ‘Impact’ genoemd. En wij staan hier volledig achter.

Lees ook: 5 inspirerende social enterprises

Sociaal ondernemen is commercieel ondernemen

Waar veel sociaal ondernemers bij het starten van hun sociale onderneming nog wel eens de mist mee in gaan is dat ze niet commercieel denken. In veel gevallen wordt commercie en ‘sociaal zijn’ niet met elkaar gerijmd, terwijl het juist extra belangrijk is. Tony’s Chocolonely is een B-corp die eigenlijk een sociaal ondernemer is, maar zichzelf niet graag zo noemt. Zij vinden dat iedereen gewoon moet gaan ondernemen en daarmee goed doen voor onze aarde. Daar sluiten wij ons volledig bij aan. Het is namelijk onze missie dat ieder merk vanuit betekenis onderneemt.

Lees ook: Sociaal ondernemen is commercieel ondernemen

Het begint wat mij betreft allemaal bij het ontdekken welk maatschappelijk probleem je echt aan het hart gaat.

Het stappenplan om te beginnen met sociaal ondernemen

We krijgen regelmatig de vraag hoe je als ondernemer kunt starten met sociaal ondernemen. Uit onze ervaring en die van onze helden hebben we daarom onderstaand stappenplan gemaakt. Een andere goede aanrader is om het boek ‘Verbeter de wereld, begin een bedrijf’ te lezen, waarin alles staat over het starten met sociaal ondernemerschap.

1. Vind de betekenis

Als je wil starten met sociaal ondernemen is het belangrijk om te ontdekken wat je écht raakt in de wereld. Kortom: welk maatschappelijk probleem wil je doormiddel van ondernemerschap aanpakken? Hiermee ontdek je de betekenis die je wilt toevoegen aan de wereld. In het interview dat we hadden met Jan-Paul de Beer van SpringLab sprak hij hierover:

‘Het begint wat mij betreft allemaal bij het ontdekken welk maatschappelijk probleem je echt aan het hart gaat. En dat mag best een globaal probleem zijn. De volgende stap is om een marktonderzoek te doen naar dit maatschappelijk probleem. Jij ziet het probleem, maar wanneer minder mensen het zien, dan heb je een langere adem nodig dan wanneer je een probleem aanpakt waar mensen al bovenop zitten. Onderzoek dus via allerlei kanalen wat er al gebeurt op het gebied van het maatschappelijk probleem. En dan volgt eigenlijk pas je bedrijfsidee en het merk dat je wilt gaan opzetten.’

Het is dus belangrijk om te ontdekken wat je maatschappelijk probleem is. Waarom wil je dit aanpakken (zorg dat je intrinsieke motivatie hebt)? Ga vervolgens op onderzoek uit en ontdek wat er allemaal is rond het maatschappelijke probleem.

Lees ook: Merkidentiteit ontdekken, het stappenplan – Stap 1: Vind de betekenis

2. Het globale bedrijfsidee

De volgende stap in het proces is om te ontdekken wat je als ondernemer kunt doen om het maatschappelijk probleem op te lossen. Door uit te denken wat je globale bedrijfsidee is, hoe je geld gaat genereren zet je de eerste stappen naar je nieuwe merk. In deze fase is het vooral goed om te brainstormen over je ideeën. Bekijk ook eens deze gouden oefeningen die je hiervoor kunt inzetten.

Merkidentiteit ontdekken, het stappenplan Stap 2 - Ontwikkel een heldere visie

3. Visie & missie

Wanneer je het globale bedrijfsidee hebt ontwikkeld, kun je de betekenis van je merk verder uitwerken in een visie en missie. Dit is de basis van je merkidentiteit en het verhaal dat je als merk gaat vertellen. Met de visie ontwikkel je een visionair toekomstbeeld waarin je als merk gelooft. De missie is de grote en speciale opdracht van je merk en geeft daarmee letterlijk aan waar je merk voor staat en waarom het bestaansrecht heeft.

Aan de slag met de visie en missie? Lees dan de artikelen over het formuleren van je visie en missie of download het heldenmerk-pakket.

4. Kernwaarden & Heldenkrachten

Wanneer je een nieuw merk (en daarmee een sociaal bedrijf start) is het goed om de kernwaarden van je merk vast te leggen. De kernwaarden geven aan wat jij (of jullie) van wezenlijk belang vindt voor je merk. Het zijn de niet-onderhandelbare principes en overtuigingen van je organisatie. Het geeft voor je organisatie richting aan de keuzes die je in de toekomst moet maken.

Daarnaast ga je kijken naar de heldenkrachten die je merk heeft of nodig heeft om de missie te bereiken. Omdat je start met sociaal ondernemen heb je op het begin alleen de competenties van jezelf en het startteam. Kijk hierin ook goed welke competenties je nodig hebt, maar nog niet hebt. Hierdoor ontdek je wat je nodig hebt om je missie te bereiken (en daarmee ook waarde te genereren).

Lees ook: Stel de kernwaarden en heldenkrachten vast

5. Business- en verdienmodel ontwikkelen

Wat we al eerder schreven is dat winst en commercie juist voor sociaal ondernemers extreem belangrijk zijn. Je wilt als merk namelijk een maatschappelijk probleem oplossen, dat gaat niet zonder dat er geld wordt gegenereerd. Het verschil is dat je andere dingen doet met de winst, dan andere bedrijven.

Ga daarom aan de slag om je globale bedrijfsidee om te zetten in een businessmodel die een goed verdienmodel in zich heeft. Dit is de motor van je onderneming en gaat er voor zorgen dat je op lange termijn geld genereert, wat je merk bestaansrecht geeft. Belangrijker nog is dat je daarmee op lange termijn voor je maatschappelijk probleem kunt vechten (en echte impact kunt maken).

De onderdelen van je businessmodel zijn goed samengevat in het Business Model Canvas van Alexander Osterwalder van Strategyzer. In dit model onderscheiden ze 9 bouwstenen van een businessmodel:

  1. Klantsegmenten: Het klantsegment of de klantsegmenten die je als nieuw sociaal ondernemer op gaat focussen. Welke behoefte hebben deze mensen? Wanneer je impact wil maken, is het verstandig om niet alleen op mensen te richten die van nature als sociaal zijn, maar juist ook te denken vanuit mensen die dat niet van nature hebben.
  2. Waardepropositie: De waardepropositie is de waarde die je levert voor het specifieke klantsegment. Vaak is dit een combinatie tussen de producten, diensten en de service wat je aanbiedt. Let hierbij goed op dat circulaire of sociale argumenten niet overtuigen.
  3. Kanalen: De kanalen die je hanteert zijn de kanalen waarop je als merk in contact komt met het klantsegment. Denk hierbij aan de marketing- en distributiekanalen met bijbehorende strategieën.
  4. Klantrelaties: Op welke manier organiseer je relaties met je klantsegment? Hierin omschrijf je de manier waarop je een klantrelatie opzet en onderhoud zodat je klanten enthousiast blijven over de waardepropositie.
  5. Inkomstenstromen: Op welke manier zorg je voor inkomsten met dit businessmodel? Het verdienmodel voor een sociale onderneming is erg belangrijk, maar is vaak niet anders dan bij andere organisaties. Bedenk vooral wat voor jou én je klant goed werkt!
  6. Belangrijkste middelen: Hierin beschrijf je de belangrijkste middelen, kennis en competenties die je nodig hebt om waarde te kunnen leveren en impact te kunnen maken. Bij de heldenkrachten hebben we het al gehad over welke competenties je dient toe te voegen om te kunnen leveren wat je moet leveren.
  7. Kernactiviteiten: Hierin beschrijf je de belangrijkste activiteiten voor je waardepropositie, je klantreis, je klantrelaties en de inkomstenstromen van je businessmodel.
  8. Kernpartners: De kernpartners is het netwerk aan strategische samenwerkingsverbanden die je afsluit om het businessmodel op de juiste manier te laten functioneren. Hierin kun je dus ook strategische partnerships aangaan om bepaalde competenties binnen je organisatie te halen.
  9. Kostenstructuren: Hierin beschrijf je de belangrijkste kosten die het businessmodel met zich meebrengen.

Hoe je aan de slag gaat met het businessmodel lees je in het artikel Zo innoveer je het businessmodel van je merk. De insteek van dit artikel is dat je al een businessmodel hebt, maar je kunt het ook goed inzetten om nieuwe businessmodellen te ontwikkelen.

Business Model Canvas

6. Marketingprogramma’s ontwikkelen

In het businessmodel heb je bij kanalen al de marketing- en communicatiekanalen behandelt. Het is verstandig om hier meer focus op te leggen door een marketingstrategie te ontwikkelen en hierop marketingprogramma’s te ontwikkelen. Hierdoor zorg je ervoor dat je in ieder geval merkbekendheid, merkbetekenis en merkvoorkeur ontwikkelt bij de doelgroep.

Met marketingprogramma’s ga je structureel aan de slag met marketing. Het zijn geen losse acties, maar programma’s die je continue draait om je doelen te bereiken. Om een goede marketingstrategie en marketingprogramma’s te ontwikkelen doorloop je de volgende stappen:

  1. Stel de ultieme doelen voor je marketing;
  2. Denk vanuit je publiek en bepaal je doelgroep;
  3. Vertel je verhaal door de gehele klantreis;
  4. Zo zet je contentmarketing in voor je merk;
  5. Een sterk content-verhaal bouwen;
  6. Het marketingactieplan (jaarplan) ontwikkelen.

In deze serie over het storytelling marketingplan doorloop je al deze stappen. Het is wel goed om te bedenken dat het marketingplan nog niet perfect hoeft te zijn, het belangrijkste is dat je vooral gaat starten.

7. Starten

Starten is bij ondernemerschap nog wel het belangrijkste, en dat is bij sociaal ondernemerschap niet minder belangrijk. Je gaat het businessmodel in de markt testen, je gaat je producten of diensten aan de man brengen om zoveel mogelijk ervaring en data op te halen. Door te doen ontdek je hoe mensen reageren, wat wel goed werkt en wat minder goed werkt. Doordat je een plan hebt liggen, is het makkelijker om deze aan te scherpen.

8. Blijf evalueren en verbeteren

Bij ondernemerschap is niets belangrijker dan altijd te blijven leren en verbeteren. Zorg er daarom voor dat je continue in een proces van evalueren en verbeteren blijft. Dit gaat zowel om je producten/diensten als wel voor de marketingprogramma’s die je inzet. Dit is een feedbackloop die je telkens doorloopt, waardoor je organisatie en merk steeds meer verbeterd en meer impact weet te maken. En dat is toch het doel van je sociale onderneming.

Ga zelf aan de slag met het heldenmerk-pakket

Speciaal voor ondernemers die aan de slag willen gaan met het eigen heldenmerk (wat een sociale onderneming is) hebben wij het heldenmerk-pakket ontwikkelt. Hierin ontvang je een E-book met alle theorie en het oefeningenboek met allerlei oefeningen om je eigen merk te bouwen. Daarnaast ontvang je nog canvassen en andere materialen die je hierbij kunnen helpen. Het heldenmerk-pakket ontvang je in je mailbox.

Vraag het Heldenmerk-pakket aan!

In het heldenmerk-pakket ontvang je het E-book én oefeningenboek om je eigen betekenisvolle merk te bouwen.